Coğrafya Öğretmeni/Yazar Doğu ATEŞ

“Bir ülkede yaşayan insanların yaş gruplarına ve cinsiyetlere dağılışlarını, ayrıntılı ve estetik biçimde gösteren çizimlere nüfus piramidi adı verilir.” Nüfus piramidinin tanımından da anlaşılacağı üzere bu tip coğrafi gösterimlerin amacı, nüfusun yaş ve cinsiyet gruplarına dağılışını, ayrıntılı olarak tek bir çizim üzerinde göstermektir. Bu tip çizimler ortaya çıktığı dönemlerde dünyada ülkelerin nüfus yapısı genellikle tipik üçgen şeklindeki grafiklerle gösterildiği için, bunlara nüfus piramidi adı verilmiştir. Ancak zamanla dünya ülkelerinin tamamında nüfus yaş yapısı belirgin biçimde değiştiği için, bu çizimler farklı şekillere dönüşmüştür. Nüfus piramitlerinin yanlış anlaşılması ve aktarılmasında, bu basit görsel ifadelerin abartılması etkili olmaktadır. Şöyle ki nüfus piramitleri, gelişmiş emperyal batı toplumlarında nüfus döngüsünü ifade eden çok güzel görsel araçlar olagelmişlerdir. Ve hatta bu aşamalar eski sömürgelerde “gelişmekte olan ülke” adıyla benzer şekilde yaşanmıştır. Bugün nüfus piramitleri, ülkelerin genel özellikleri hakkında bilgi verebilir. Ancak bunları abartarak, hiç veremeyecekleri bilgileri isnat etmek hem bize hem öğrencilerimize yapılabilecek büyük bir haksızlıktır. Nüfus piramitlerini oluşturan unsurların başında, ele alınan yaş aralıkları büyük önem taşımaktadır. Çünkü piramitler veya benzer grafiksel ifadeler daha eski zamanlarda geniş yaş aralıklarına bağlı olarak oluşturulmuştur. Bu durum, geçmişte teknolojik olanakların yetersiz olmasından kaynaklanmaktadır. Hatta ÖSYM, bir sınavda geniş yaş aralıkları içeren bir soru sormuştur. ÖSYM tarafından sınavlarda kullanılan…

Bu çalışmada Doğu Karadeniz’de kış ve bahar aylarında görülen orman yangınlarının bölgedeki hava şartlarıyla ilgisi, 7 Ocak 2017 tarihinde Çamburnu’nda gerçekleşen orman yangını örneğinde incelenmiştir. Çalışmanın temel amacı, kış ve ilkbahar mevsimlerinde meteorolojik değişkenlerin oluşturduğu hava tiplerinden hangilerinin orman yangınlarını denetlediğinin belirlenmesidir. Örnek olay olarak seçilen orman yangınından önceki yaklaşık 5 haftanın saatlik meteorolojik verileri incelenerek yangın koşullarının hazırlanmasında etkili olabilecek olasılıklar değerlendirilmiştir. Ayrıca ormanı oluşturan unsurların ve orman altı organik artıkların yangına karşı hassasiyetini arttıran hava şartları da belirlenmiştir. Eş zamanlı olarak yağışın olmadığı, bağıl nemin düşük olduğu, sıcaklığın mevsim şartlarına göre oldukça yüksek olduğu, rüzgârın güney sektörden estiği ve rüzgâr hızının fazla olduğu dönemlerde yangın için gerekli koşulların oluştuğu görülmüştür. Bu koşulların ise fön rüzgârlarının etkili olduğu dönemlerde ortaya çıktığı gözlenmiştir. Nitekim incelenen Çamburnu orman yangınından önceki günlerde fön oluşturan hava dolaşımının görüldüğü ve fönlü havanın tüm özelliklerinin yangından önceki hafta boyunca yaşandığı belirlenmiştir. Yangın riskinin fönlü günlerde arttığı, FWI çıktılarıyla ayrıca doğrulanmıştır. Makalenin tamamına erişmek için tıklayınız: Meteorolojik Koşulların Doğu Karadeniz’de Kış ve İlkbahar Aylarında Görülen Orman Yangınlarına Etkisi: Çamburnu (Sürmene) Orman Yangını Örneği

Ekvatorda dünyanın dönme hızı saatte 1770 km’ye ulaşıyor; yani okyanus aşırı bir yolculukta bir uçağın ulaştığı ortalama en yüksek hızın neredeyse iki katı… Düşünün; diyelim bundan 1 hafta sonra bir anda dünya duruyor! Başımıza neler gelir? En şanslı hangi bölgelerde yaşayanlar olur; dünyanın şekli değişir mi; kıtalar hareket eder mi? İşte hiç üzerine düşünmediğimiz o senaryoyla ilgili merak edilen soruların cevapları! EN ŞANSLILAR KUTUPLARA YAKIN OLANLAR Elbette en çok etkilenecek bölge ekvator. 1600 km hızla giden bir arabanın içinde olduğunuzu düşünün ve araba bir anda duruyor. Bir anda her şey Doğu’ya doğru hareket etmeye başlayacaktır. Kutuplara yakınsanız veya o sırada uçaktaysanız NASA’ya göre kısa süreliğine de olsa şanslısınız. HARİTA BİRKAÇ DAKİKA İÇİNDE DEĞİŞECEK Kutuplardaysanız şansınız var dediysek; çok ama çok kısa bir süreliğine! Çünkü dünya durduktan sonra oluşacak dev dalgalar sebebiyle harita baştan aşağı değişecek. Dünyada biri güneyde, diğeri kuzeyde olmak üzere iki okyanus oluşacak ve ekvatorun çevresinde de kocaman ve yekpare bir ana kıta… Bildiğimiz anlamda dünya haritası tamamen değişecek. 6 AY GÜNDÜZ 6 AY GECE DÖNEMİ Dünya, Güneş’in etrafındaki hareketini kesmiyor. Dolayısıyla dünya durduğunda bir taraf tamamen gece bir taraf tamamen gündüz kalmayacak. Tıpkı kutup noktalarındaki gibi dünyanın her yerinde 6 ay gündüz 6 ay gece yaşanacak. Bilim…

Particularly in local newspapers and frequently in the national press it is being announced in recent years that new landslides are being experienced around Konya Plains. It is being reported that after most of the said incidents, geographical formations are established named as “doline” having a circular shape and in the center of which it takes place a lake. The issue of dolines is a subject being followed-up closely by the Turkish geographical community since a long time and about which almost everybody has some knowledge more or less. The term doline 2 is being used conceptually in a misnaming way in Turkey as the common name of all the karstic collapse formations. In fact, the name was derived from the pure Turkish verb of “opmak”, meaning of which covers all the geographical formations established as result of a collapse. However, in our day, karstic collapse structures consist of many different types, thus, named under various titles in the international community. By its meaning used in Turkey doline, can be defined as, “circular shapes formed when it collapses some time later and it is eliminated the vacancy established when the underground waters present in lands where decomposable rockmasses take place…