Coğrafya Öğretmeni/Yazar Doğu ATEŞ

Konya Kapalı Havzası’nda yaklaşık 2 milyon yıldır devam eden obruk oluşumu özellikle Karapınar çevresinde hız kazanmaya başladı. Son olarak geçtiğimiz ay Karapınar’da, 2 metre çapında, 8 metre derinliğinde yeni bir obruğun oluşması Jeomorfoloji Derneği’ni harekete geçirdi. Derneğin hazırladığı raporda, obruk oluşumunda insan faaliyetlerinin de önemli etkisi olduğu belirtilerek bölgede su isteği yüksek olan ürünlerin yetiştirildiğine dikkat çekildi. Tarım için yeraltından aşırı su çekilmesi, hatalı arazi kullanım tercihleri, yanlış ve denetimsiz tarımsal sulama faaliyetlerinin bölgedeki çözünmeye uygun kireçtaşları içerisinde obruk oluşumlarını tetiklediği belirtildi. Konuyla ilgili açıklama yapan Jeomorfoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Turoğlu, coğrafi değişkenlerin dikkate alınarak arazi kullanım planının oluşturulması gerektiğini söyledi. ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER Obruk oluşumunun engellenemeyeceğinin vurgulandığı raporda, alınacak tedbirler ile obruk oluşumu hızının yavaşlatılabileceği ve muhtemel zararın azaltılabileceği ifade edildi. Bunun için sıralanan birtakım öneriler ise şöyle: Konya Kapalı Havzası’nın yıllık su bütçesi gözetilerek multidisipliner bir yaklaşımla bütünleşik bir havza yönetimi projesinin ilgili kamu kurumları tarafından uygulamaya konulması. Bölgedeki tarımsal faaliyet tercihlerinin coğrafi koşulları dikkate alınarak gözden geçirilmesi. Tarımsal faaliyetler için yeraltından çekilen toplam su miktarının hızla azaltılması ve denetim altına alınması. Karapınar ve çevresinde su ihtiyacı yüksek olan bitkilerin ekimine denetim ve sınırlama getirilmesi. Havza için bir arazi kullanım planı yapılarak su ihtiyaçlarına göre her yıl ekilecek ürünler, ekim…

Manisa’nın Spil Dağı Milli Parkı’nın 1430 metresindeki bölgede oluşan obrukla ilgili Maden Teknik Arama (MTA) Genel Müdürlüğü Jeoloji Etütleri Dairesi Başkanlığı Ege Bölgesi Müdürlüğü tarafından rapor hazırlandı. Hazırlanan raporda obruk ve çevresinde gerekli emniyet tedbirlerinin alınması önerildi. Manisa’nın Spil Dağı Milli Parkı’nın 1430 metresindeki bölgede oluşan obrukla ilgili Maden Teknik Arama (MTA) Genel Müdürlüğü Jeoloji Etütleri Dairesi Başkanlığı Ege Bölgesi Müdürlüğü tarafından rapor hazırlandı. Hazırlanan raporda obruk ve çevresinde gerekli emniyet tedbirlerinin alınması önerildi. MTA Genel Müdürlüğü Jeoloji Etütleri Dairesi Başkanlığı Ege Bölgesi Müdürlüğü ekipleri tarafından Spil Dağı Milli Parkı’nda oluşan obrukta yapılan inceleme tamamlandı. Yaklaşık 10 metre genişliğinde ve 50 metre derinliğindeki obrukla ilgili hazırlanan raporda obruk ve çevresinde güvenlik tedbirleri alınması gerektiği belirtildi. Rapor hakkında bilgi veren Spil Dağı Milli Park Müdürü Halil Ernalçacı, Spil Dağı’nın 1430 metre yüksekliğindeki Çampınar mevkisi yakınlarında keşfedilen obruğun çevresinin de güvenli olmadığı yönünde görüş bildirildiğini belirtti. Ernalçacı, “Dağın zirve kısımlarında yer alan obruğun yakın çevresinde yapılan gözlemlerde ufak çaplı birden çok dolin oluşumu da gözlenmektedir. Yüzey karstı ve paleokarst açısından son derece uygun olan bölgede obruk, dolin oluşumu da gözlenmesi sahanın karstik bir alan olduğunu desteklemektedir” dedi. Raporda Konya’da görülen obruk oluşumlarıyla Spil Dağı’nda görülen obrukların fiziksel olarak birbirine benzediği bilgisinin yer…

Konya’nın Karapınar ilçesinde yaklaşık 8 metre derinliğinde ve 2 metre çapında yeni obruk oluştu. Sürekli obruk oluşumlarının yaşandığı ilçede, Gaziosman Paşa Mahallesi Kamışağlı mevkisindeki tarlada oluşan obruk, bölgedeki çiftçiler tarafından farkedildi. Yaklaşık 8 metre derinliğinde ve 2 metre çapındaki obruk, çevrede yaşayanlar ve arazisi olanlar arasında tedirginliğe neden oldu. Obruk çevresinde çatlaklar da meydana geldi Çiftçilik yapan Ali Ocakçı, gazetecilere yaptığı açıklamada, bölgede sürekli obruk oluştuğunu söyledi. Obruğu sabah saatlerinde fark ettiklerini dile getiren Ocakçı, “Bundan 5 gün öncesine kadar hiçbir şey yoktu. Tahminime göre birkaç gün önce oluşmuş olabilir. Tarla sahibi arkadaşımız traktörle çalışırken obruğu görmüş. Fark etmese içine düşebilirdi.” diye konuştu. Kaynak: ÇEVRE HABER

Manisa’da 1517 metre yüksekliğindeki Spil Dağı’nın 1400 metre yüksekliğe sahip bölgede 15 metre çap genişliğinde ve 100 metre derinliğinde olduğu tahmin edilen bir obruk tespit edildi. Spil Dağı Milli Park Müdürlüğü ekipleri yürüyüş grupları ve ziyaretçilerin bölgeye girmemesi için önlem alırken MTA’dan da obruğun incelenmesi için ekip isteneceği öğrenildi. Spil Dağı’nda obruk oluştu Doğa Koruma ve Milli Parklar 4. Bölge Müdürlüğü’ne bağlı Spil Dağı Milli Park Müdürlüğü koruma ekipleri tarafından Milli Park içerisindeki rutin kontroller esnasında zirveye yakın bölgede obruk tespit edildi. Ekiplerin kontrolü sırasında bulunan obruk alanında inceleme yapan Doğa Koruma ve Milli Parklar 4. Bölge Müdürlüğü Manisa Spil Dağı Milli Park Müdürü Halil Ernalçacı, “Obruk, Manisa’da 1517 metre yüksekliğe sahip Spil Dağı Milli Parkı içerisinde yaklaşık 1400 metre yüksekliğe sahip ve sık karaçam ağaçları ile kaplı bölgesinde tespit edildi. Obruğun üst kısmı çap genişliği yaklaşık 15 metre ve delik genişliği de yaklaşık 2 metre olarak tespit ettik. Obruğun derinliğinin ise 70-100 metre arasında olduğunu tahmin ediyoruz” şeklinde konuştu. Bu oluşumun etrafında daha önce oluşmuş daha küçük çöküntüler de tespit edildiğini kaydeden Ernalçacı, obruğun incelenmesi amacıyla MTA’dan ekip isteyeceklerini ve gerekli incelemenin hemen başlatılacağını belirtti. Ernalçacı, yürüyüş grupları ve ziyaretçilerin bölgeye girmemesi için de gerekli önlemleri alacaklarını sözlerine ekledi. Kaynak: AA

Siirt’te merkeze bağlı Konacık köyünün Demirkapı mezrasında yaklaşık 20 metre derinliğinde 40 metre çapında obruk oluştu. Olayı anlatan Mazlum Taş, “Dünya koptu sandık. Çukura taş attım, resmen dibi yok. Gerçekten çok korkuyoruz.” dedi. Siirt’te merkeze bağlı Konacık köyünün Demirkapı mezrasında yaklaşık 20 metre derinliğinde 40 metre çapında obruk oluştu. Demirkapı mezrasında Mazlum Taş’a ait buğday tarlasında oluşan obruğu gören çiftçiler, durumu yetkililere bildirdi. Mazlum Taş, gazetecilere yaptığı açıklamada, obruğun 3 gün önce sağanak sonrası oluştuğunu söyledi. YAĞMURUN ARDINDAN ŞİDDETLİ BİR SES DUYULMUŞ Sağanağın ardından çok şiddetli bir ses duyduklarını kaydeden Taş, “Gelip baktığımızda çok derin bir çukur oluştuğunu gördük. Durumu muhtara bildirdik, muhtar da yetkililere iletti. Yetkililer gelip inceleyecek.” dedi. Obruğun korkutucu olduğunu belirten Taş, yetkililerin bir kaza meydana gelmeden önlem almasını istedi. “ÇUKURA TAŞ ATTIM, RESMEN DİBİ YOK” Çiftçi Adil Taş ise 3 gün önce gece vakti çok şiddetli bir sesle uyandıklarını belirterek, olay yerine gelip baktıklarında derin bir çukurla karşılaştıklarını söyledi. Daha önce bu büyüklükte bir çukur görmediğini kaydeden Taş, şöyle devam etti: “Çukura taş attım, resmen dibi yok. Obruk benim evime 150 metre uzaklıkta, gerçekten çok korkuyoruz. Siirt’te ilk defa karşılaştık, genelde Konya‘da oluyor. Yetkililerin önlem almasını bekliyoruz.” Obruğun görüntüleri;   Kaynak: DHA  

Konya‘nın Karapınar ilçesinde 3 gün arayla 2 yeni obruk oluştu. Alınan bilgiye göre, Reşadiye Mahallesi Yedikuyu Mevkisi’nde cuma günü 4 metre çapında 20 metre derinliğinde oluşan obruk, çevredekileri tedirgin etti. Obruğun etrafı, ihbar üzerine olay yerine gelen Karapınar Belediyesi ekipleri tarafından tel örgüyle çevrildi. Aradan 3 gün geçtikten sonra aynı mahallenin Eşeli Mevkisi’nde de yeni bir obruk oluştu. Yonca ekili tarlada oluşan 7 metre çapında, 10 metre derinliğindeki obruk, tarlanın 100 metre ilerisinde evi bulunan Latif Karakaya tarafından fark edildi. Latif Karakaya, gazetecilere yaptığı açıklamada, Eşeli Mevkisi’ndeki obruğun saat 03.00 sularında oluştuğunu söyledi. Gece saatlerinde köpeklerin sürekli havlaması üzerine evinden dışarı çıktığını anlatan Karakaya, önce hırsız geldiğini zannettiğini ancak olumsuz bir şey göremeyince tekrar eve döndüğünü belirtti. ‘Evde otururken gelen sesleri hissediyoruz’ Karakaya, obruğu sabah fark ettiğini vurgulayarak şunları kaydetti: “Köpekler yeraltındaki sarsıntıyı hissetmiş olacaklar ki uzun süre havladılar. Hemen uyanıp dışarı çıktım. Hayvan beslediğimiz için hırsız geldiğini zannettik. Sabah olunca komşuma ait yonca ekili tarlada obruğu gördük. Obruk yaklaşık 7 metre çapında, 10 metre derinliğinde. Obruğun daha da genişleyeceğini tahmin ediyorum. 8 ay önce bu tarlaya 200 metre uzaklıktaki bana ait tarlada da obruk oluşmuştu. Bu bölgede birkaç obruk mevcut. Tedirginlik, korku olsa da yaşamaya mecburuz. Obruk oluşsa da tarlalarımızı ekmeye mecburuz. Her ne kadar…

Konya Jeoloji Mühendisleri Odası Başkanı Prof. Dr. Fetullah Arık, Karapınar bölgesinde 2017 yılına kadar 300, geçen yıl 9 ve bu yıl da 11 obruk meydana geldiğini açıkladı. Prof. Dr. Arık, ‘Bölgede mısır, yonca gibi çok su tüketen ürünler yetiştiriliyor. Bölgenin Türkiye ortalaması altında yağış aldığını düşünürsek, yeraltı su seviyesinin düşmesi de obruk oluşumunu hızlandırıyor’ dedi. Türkiye’nin rüzgar erozyonuna maruz kalan bölgelerinin başında gelen ve yaklaşık 50 bin nüfusa sahip Karapınar’da, yeraltı sularının çekilip, toprağın göçmesiyle meydana gelen obruklar, tehdit oluşturuyor. Son dönemlerde, özellikle mısır ve yonca ekili alanlarda, çiftçiler hasat yaparken obruk oluşması, bölge halkını da tedirgin ediyor. Obruk oluşumunun artması üzerine Jeoloji Mühendisleri Odası ve AFAD ekipleri, bölgede incelemelerde bulundu. Konya Jeoloji Mühendisleri Odası Başkanı Prof. Dr. Fetullah Arık, Karapınar ilçesi ile çevresinde obruk oluşumuna neden olan jeolojik yapının olduğunu belirtti. ’ENDİŞELENDİRMESİNİN NEDENİ, YERLEŞİM ALANLARINDA OLUŞMASI’ Daha önce dağlık bölgelerde oluşan obrukların, son dönemlerde yerleşim alanlarında meydana gelmesinin, endişeyi artırdığını kaydeden Prof. Dr. Arık, “Bölge, bu yıl her zamankinden daha az yağış aldı. Şu an da içinde bulunduğumuz mısır tarlasında olduğu gibi yol boyu sürekli olarak mısır, yonca gibi çok su tüketen bitkilerin üretildiğini görüyoruz. Bütün bölgede obruk oluşumuna müsait bir yapı var. Bunun içerisinde suyla karşılaştığı zaman eriyebilir…

Konya Ovası Çevresinde Son Yıllarda Artan Obruk Oluşumu Hakkında Son yıllarda özellikle yerel gazeteler ve sıklıkla ulusal basında, Konya Ovasının çevresinde yeni yer göçmelerinin yaşandığı duyurulmaktadır. Adı geçen olayların pek çoğundan sonra dairesel bir şekle sahip, ortasında bir gölün yer aldığı “obruk” olarak anılan yer şekillerinin oluştuğu bildirilmektedir. Obruklar meselesi Türk coğrafya camiasının uzun zamandır yakından takip ettiği, hemen herkesin az veya çok bilgi sahibi olduğu bir konudur. Obruk kelimesi, kavramsal olarak Türkiye’de eksik bir isimlendirme biçiminde bütün karstik çökme şekillerinin ortak adı olarak kullanılmaktadır. İsim, öz Türkçe “opmak” fiilinden türemiştir ki bu kelime anlam olarak çöküntü sonucunda oluşan yer şekillerinin bütününü kapsamaktadır. Fakat günümüzde karstik çökme yapıları, pek çok farklı tipten meydana gelmekte, dolayısıyla da uluslararası camiada farklı adlarla anılmaktadır. Türkiye’de kullanılan anlamı ile obruk, “çözünebilen kayaçların yer aldığı arazilerde bulunan yer altı sularının, kayaçları çözündürerek taşıması sonucunda meydana gelen boşluğun, bir süre sonra çökerek ortadan kalkması ile oluşan dairesel şekillerdir” şeklinde tanımlanabilir. Obruklar, Alp-Himalaya kıvrım kuşağının bir parçası olan Türkiye’nin hemen her yerinde görülebilmektedir. Ancak bu ilginç yer şekillerine en çok Konya Ovasının kuzeyinde, “Obruk Platosu” olarak anılan bölgede rastlanılmaktadır. Yazının konusu Konya Ovasının yakın çevresinde son yıllarda artan obruk oluşumlarının nedenleri ve gelecekte ortaya çıkabilecek risklerdir. Konya…