Coğrafya Öğretmeni/Yazar Doğu ATEŞ

Birleşmiş Milletler tarafından hazırlanan bir iklim raporu, her 100 yılda bir görülen uç derecedeki sellerin 2050 itibariyle her yıl yaşanacak ‘sıradan’ bir vaka haline geleceğini ortaya koydu. Birleşmiş Milletler (BM) Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) okyanus ve buz örtüleri hakkındaki özel raporu, 36 farklı ülkeden 104 kişinin katkısıyla hazırlandı. ‘Değişen İklimde Okyanuslar ve Kriyosfer’ isimli rapor, Grönland ve Antartika’da buz tabakasında erime nedeniyle yılda 400 milyar tondan fazla suyun okyanusa karıştığını ortaya koydu. Okyanus sıcaklığının artış hızı 20.yüzyılın sonlarından beri ikiye katlandığını belirten rapora göre, denizde yaşanan sıcaklık dalgaları hem iki kat sıklaştı hem de iki kat daha uzun sürüyor.  2100 YILINA KADAR 1 METRE YÜKSELECEK Rapor, deniz seviyesinin 2100 yılına kadar yaklaşık bir metre yükselebileceğini de ortaya koydu. Bu da mega şehirlerin su altında kalması ve pek çok insanın göç etmesi anlamına geliyor. Kuzey Buz Denizi’ndeki seviyenin tarihteki ikinci en düşük düzeye (yaklaşık 2.1 milyon kilometrekare) gerilediğine dikkat çeken rapora göre, emisyonların artmaya devam etmesi durumunda buzullar, kütlelerinin üçte birinden fazlasını kaybedecek. Bu da insanların tatlı suya erişimini olumsuz etkileyecek.  Sadece okyanus buzulları konusunda kötü haber vermeyen uzmanlara göre 2100 itibarıyla bazı dağlar üzerindeki buzulların da yüzde 80’i kaybolabilir. 1.5 DERECE HEDEFİ BAŞARILSA BİLE DURUM FELAKET Rapora göre ayrıca, üzerinde uzlaşıldığı…

Düzce’de etkili olan aşırı yağış ve toprak kayması sonucu kaybolan 7 kişiden birinin cansız bedenine ulaşıldı. Dere yatağında bulunan cansız bedenin bir kadına ait olduğu açıklandı.  Düzce son yılların en büyük sel felaketlerinden birini yaşadı.  Düzce’yi vuran sel ve heyalan’da Akçakoca ilçesine bağlı Esmahanım Köyü’nden 7 kişi kayboldu. Kaybolanların dördünün çocuk olduğu öğrenildi. Kaybolan 7 kişiden birinin cansız bedeni Esmahanım ile Uğurlu köyü arasında dere yatığında bulundu. Bir kadına ait ceset sağlık ekiplerine teslim edildi. Cesedin 42 yaşındaki Fatma Töngel’e ait olduğu belirtildi. Cumayeri, Gölyaka ve Akçakoca ilçelerinde metrekareye 24 saatte 200 kilogramın üzerinde yağış düştü. Esmahanım köyünde kaybolan, Cengiz (53) ve Kağan Töngel (3), anne Nilgün (39) ile kızları Funda (9), ikiz olan Sanem ve İlayda Sinem Kaplan (7) için AFAD, Türk Kızılay, jandarma, İl Özel İdaresi, 112 Acil Servis, UMKE, gönüllü kurtarma ekipleri ve eğitimli köpekler karadan, helikopter ve İnsansız Hava Aracı (İHA) ile de havadan arama-kurtarma çalışması yürütülüyor. Aramalar, özellikle köyden geçen dere yatağında, sele maruz kalan tarlalarda ve fındık bahçelerinde yoğunlaştırıldı. “YILLIK YAĞIŞIN DÖRTTE BİRİ DÜŞTÜ” NTV’ye konuşan Tarım Bakan Yardımcısı Fatih Metin “Arama kurtarma çalışmaları 150 kişilik ekiple devam ediyor. Şiddetli bir yağış söz konusu oldu. Iğdır ve Karaman’a yıllık düşen miktar 12 saatte düştü. Düzce’ye…

Trabzon’da meydana gelen sel ve Hidro Elektrik Santrali (HES) borusu patlaması sonucunda 4 kişi hayatını kaybetti. Evler, yollar, köprüler çöktü. Kaybolan 6 kişiyi arama çalışmaları devam ediyor. Bakanlar olayın HES ile ilgili olmadığını söyledi. Trabzon yerel basınındaki haberlere göre yoğun yağışın ardından patlayan HES borusu, selin şiddetini artırdı. Trabzon’un Araklı ilçesinde dün sağanak yağışın ardından meydana gelen, 4 kişinin öldüğü, 6 kişinin kaybolduğu, 4 kişinin de yaralandığı selde, yerleşim yerlerindeki hasar, gün ağarınca ortaya çıktı. 4 ev ve 2 iş yeri ile bazı köprülerin yıkıldığı, okul, cami, yol ve tarım arazileri ile su ve elektrik nakil hatlarının hasar gördüğü mahallelerde, tespit çalışması başlatıldı. Trabzon ve bölge illerden gelen arama-kurtarma ekipleri de sabahın ilk ışıkları ile birlikte kayıp 6 kişiyi arama çalışması başlattı. Trabzon’da dün öğle saatlerinde etkili olan sağanak yağış, Araklı ilçesinde sel ve heyelanlara neden oldu. İlçenin Çamlıktepe ve Yeşilyurt mahallelerinde heyelan sonucu önüne set çekilen Karadere, biriken toprak ve balçığı sürükleyerek aniden taştı. Bölgede kurulu olan hidroelektrik santralinin toprak ve balçıkla dolan havuzunun da taşması sonucu yükselen sel suları mahallelere girdi, önüne kattığını sürükledi. Sele kapılan 10 kişinin boğulduğu iddiası Vatandaşların yardım çağrıları üzerine bölgeye karadan ve havadan kurtarma ekipleri sevk edildi. Ekipler, sele kapılan 10 kişiden Ali Abdullah,…

Trabzon’un Araklı ilçesinde sağanak sonrası bir hidroelektrik santralinin (HES) borusunun patlaması sonucu meydana gelen taşkın, Yeşilyurt Mahallesi’ni su altında bıraktı. 4 ev yıkıldı, bir kişi öldü Şiddetli sağanak sonrası hidroelektrik santralinin (HES) borusunun patlaması sonucu meydana gelen taşkında; ilk belirlemelere göre evler yıkıldı, vatandaşlar sele kapıldı. Bazı vatandaşlar kişi sel sularına kapılarak kayboldu. Valilik bünyesinde kriz merkezi oluşturulan bölgede, kaybolan kişilerden bazılarının cansız bedenine ulaşıldığı öğrenildi. Trabzon Valisi İsmail Ustaoğlu, “Şu ana kadar edindiğimiz bilgiye göre 6 ölü, 4 kayıp, 3 tane de yaralımız var” dedi. Vali Ustaoğlu, selin vurduğu ilçede yaralanan bazı kişileri, tedaviye alındıkları Araklı Bayram Halil Devlet Hastanesi’nde ziyaret etti. Ziyaretin ardından açıklamada bulunan Vali Ustaoğlu, sel afetinde 6 kişinin cansız bedenine ulaşıldığını belirterek, şunları söyledi: “İlk etapta şu ana kadar olay yerine ulaşan arkadaşlarımızın yaptıkları tespitlerde; bir taraftan tahliyeler sürüyor, bir taraftan da kayıp vatandaşlarımıza ulaşmaya çalışıyoruz. Şu anda tahmini olarak cansız bedenine ulaştığımız 6 vatandaşımız var maalesef.” dedi. Vali Ustaoğlu, “Tahmini 4 de ulaşamadığımız vatandaşımız görünüyor. Tüm ekipler bölgede. Herkes bir şey söylüyor ama biz orada bire bir yaptığımız tespitlerde 4 kaybımız olduğu yönünde. 6 tane de zaten cesede ulaştık. Bizim aldığımız bilgi şuan bu” diye konuştu. Ziyaretin ardından hastaneden ayrılan Vali Ustaoğlu, ilçe kaymakamlığında oluşturulan kriz merkezine geçti.Bu arada gün içinde…

İran’da Sel İran’ı etkisi altına alan şiddetli yağışların neden olduğu sel felaketinde 5 eyalette şu ana kadar yaklaşık 170 milyon dolar zarar oluştuğu belirtildi. İran Tarım Bakanı Mahmud Hucceti, son günlerde ülkeyi etkisi altına alan şiddetli yağış nedeniyle meydana gelen sel felaketinin Gülistan ve Mazenderan eyaletindeki tarım alanlarına 120 milyon dolardan fazla zarar verdiğini söyledi. Tasnim Haber Ajansına göre Hücceti, “Sel felaketi, Gülistan eyaletindeki ziraat alanlarına 1 trilyon 50 milyar tümen (yaklaşık 80 milyon 769 dolar), Mazenderan eyaletine 550 milyar tümen (yaklaşık 42 milyon 307 dolar) zarar verdi” dedi. İranlı Öğrenciler Haber Ajansına (ISNA) konuşan Kirmanşah Eyaleti Kriz Masası Başkanı Celil Balayi de son günlerde şiddetli yağış nedeniyle meydana gelen sel felaketinin Kirmanşah eyaletinde altyapı ve tarım arazilerinde 376 milyar tümen (yaklaşık 28 milyon 923 bin dolar) hasara yol açtığını söyledi. Balayi, altyapının güçlendirilmesi çalışmaları için 765 milyar tümen (yaklaşık 58 milyon 846 bin dolar) ödeneğe ihtiyaç duyduklarını aktardı. Çaharmahal-Bahtiyari eyaleti Ziraat Kurumu Başkanı Zebihullah Garib de eyaletteki tarım arazilerini sulama sistemlerinin sel nedeniyle 115 milyar tümen (yaklaşık 8 milyon 846 bin dolar) civarında zarara uğradığını açıkladı. Simnan Eyaleti Valisi Alirıza Aşinager de sel felaketinin Simnan eyaletinde 100 milyar tümen (yaklaşık 7 milyon 692 bin dolar) zarara yol açtığını aktardı….

Tropik fırtana Afrika kıtasına büyük bir yıkım getirdi. Mozambik, Malavi ve Zimbabve’de yüzlerce kişi öldü. Özellikle kıtanın en yoksul ülkelerinden Mozambik’te hasar büyük. Mozambik Devlet Başkanı, ölü sayısının bini aşabileceği uyarısı yaptı. Yüzlerçe kişi öldü, bir o kadarı kayıp. binlerce kişi kurtarılmayı bekliyor. Idai Tropik Fırtanısı Mozambik, Malavi ve Zimbabve’de büyük bir yıkıma yol açtı. Nehirler taştı, yerleşim yerleri tamamen su altında kaldı. Özellikle 500 bin kişinin yaşadığı Mozambik’in Beira kentinde hasar büyük. Saate 177 kilometre hızla esen rüzgar ve sel kentin yüzde 90’nında yıkıma yol açtı. Binlerce ev yerle bir oldu. Yıkılan yerler arasında okullar da var. Ağaçların tepesinde ve evlerin çatılarında hala kurtarılmaya bekleyenler olduğu belirtiliyor. Yardım örgütleri, mahsur kalanların yerlerini belirleyebilmek için Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi (NASA) ve Avrupa Uzay Ajansı’ndan uydu fotoğrafları talep etti. Mozambik Devlet Başkanı Filipe Nyusi ölü sayısının bini aşabileceği uyarısı yaptı. Uluslararası Kızıl Ay ve Kızılhaç örgütleri oluşan hasarı korkunç olarak niteledi. Fırtanın etkili olduğu bölgelere helikopterlerle yardım dağıtılmaya çalışılıyor. Hayatta kalanlardan biri, “28 kilometre yürüdüm. Sağlam kalan tek bir köprü yoktu. Tüm köprüleri su götürmüş” açıklamasını yaptı. Bir diğeri ise, “Evim tamamen yerle bir oldu. Tavuklarımı tuvalete saklamıştım. Telef oldular”dedi. Malavi ve Zimbabve’de de benzer bir manzara var. Zimbabve’de fırtanının vurduğu…

Endonezya’nın Papua eyaletinde meydana gelen selde, 70 kişinin öldüğü bildirildi. Ulusal Afet Yönetim Ajansı (BNPB) Sözcüsü Sutopo Purwo Nugroho, eyaletin başkenti Jayapura’da dünden bu yana etkili olan şiddetli yağışların neden olduğu selde, 70 kişinin yaşamını yitirdiğini açıkladı. Selde, 59 kişinin yaralandığını ifade eden Nugroho, yaralıların tamamının hastaneye sevk edildiğini aktardı. Arama kurtarma çalışmalarının devam ettiği afet bölgesinde, henüz ulaşılamayan yerlerin olması dolayısıyla can kayıplarının artmasından endişe ediliyor. Öte yandan, tahliye edilen afetzedelere yardım çalışmalarına başlandığı bildirildi. Güney Sulawesi eyaletinde, ocak ayında şiddetli yağışlar nedeniyle meydana gelen sel ve heyelanlarda 68 kişi ölmüştü. Muson yağmurlarının etkisinde olan ve tropikal iklimin yaşandığı Endonezya’da, yıl genelinde aşırı yağışlar nedeniyle sıklıkla su baskını ve toprak kayması meydana geliyor.

Amik Ovası’nı esir alan suyun seviyesi artarak Hatay Havalimanı yoluna taştı. Havalimanı giriş ve çıkışları sivil araç trafiğine kapatılırken, ulaşım otobüslerle sağlandı. Hatay’da son bir haftada etkisini arttıran sağanak yağışlar Amik Ovası’nı esir aldı. Ova içerisinde bulunan Aşağıoba Mahallesi, ova ile birlikte sular altında kalırken, Hatay Havalimanı yolu da artan su seviyesinden nasibini aldı. Su seviyesinin giderek artmasıyla havalimanı yolu trafiğe kapandı. Havalimanına sivil araç girişi kapatılırken, ulaşım otobüslerle sağlanıyor. Sağanak yağışlar ve baraj kapaklarının açılması nedeniyle Amik Ovası’nda tarım arazileri sular altında kalırken, havalimanı yoluna kadar ulaşan su seviyesine karşı ekipler setle tedbir almaya çalıştı. Devlet Su İşleri’ne bağlı kepçeler yol kenarlarına set kurarken, belediye ekipleri de alanda çalışma yaptı. Havalimanı yolunda güvenlik sağlanana kadar, ulaşımların otobüslerle sağlanacağı öğrenildi. Hatay Havalimanı’na inen uçaklardan gelen yolcularını bekleyen vatandaşlar, havalimanı yolunda durumun karışık olduğunu söylediler. Havalimanına giremediklerini söyleyen vatandaşlardan biri, “Bir tane misafirimiz gelecek İstanbul’dan uçaktan. Bekliyoruz, nasıl gelecek bilmiyoruz. Otobüsle getireceklermiş bu tarafa da çok karmaşık bir durum” dedi. Çocukları ve torunlarının uçaktan indiğini ve nasıl geleceklerini bilmediğini söyleyen bir vatandaş ise, “Çocuklarım var, torunlarım var onları bekliyorum. Neyle geleceklerini de bilmiyoruz. Geçişimize izin vermiyorlar, yol kapalı, ne yapacağımızı bilmiyoruz. Artık çözülür inşallah” diye konuştu. Hatay’a 50 yıl sonra ilk…

İzmir’de üç gün boyunca devam eden rekor düzeydeki yağışlar sonrasında ilginç doğa olayları da yaşandı. Menderes ilçesinde yağmur sularının toplandığı tarım arazisinde toprakta derin çatlak meydana geldi. Suyun da bu çatlaktan yeraltına şelale oluşturur şekilde akması güzel bir manzara oluşturdu. İzmir’de geçen hafta üç gün aralıksız devam eden yağışlarda metrekareye toplam 250 kilogram civarında yağmur düştü. Yağışların en etkili olduğu bölgelerden birisi de Menderes ilçesi oldu. Rekor yağış sonrasında bölgede dikkat çeken doğa olayları da yaşandı. Menderes’in kırsal Karakuyu Mahallesi’ndeki tarım arazilerinde biriken yağmur sularının etkisiyle toprak kayması oldu, yeraltındaki çatlaklar ortaya çıktı. Yağmur sularının bu çatlaklardan yeraltına şelale şeklinde akmaya başlaması ilginç görüntü oluşturdu. Köylüler de arazinin bulunduğu alana gelip şaşkınlıkla suların akmasını izledi. YERALTINDA KÜÇÜK MAĞARALAR VARMIŞ Köylülerin bir bölümü daha önce böyle bir olaya tanık olmadıklarını anlattı. Köylülerden 66 yaşındaki Ümmü Aydoğdu, “Bu yaşıma kadar böyle bir olayı ne duydum ne de gördüm. Biz de tarlada şelale oluştuğunu duyunca görmek için geldik. Çok şaşırdık” dedi. Köylülerden Hasan Coşkun da, “Bizim tarım arazilerimizin yanlarında yeraltında böyle küçük mağaralar vardı. Bu bölgelere su akışları olurdu. Ancak bu sefer aşırı yağış alınması ve suyun çok birikmesi yeni bir çatlak oluşturdu ve su bu şekilde buradan yeraltına oradaki boşluklara akmaya başladı”…

Diyarbakır’ın Eğil ilçesinde bulunan Dicle Barajı’nda aşırı yağış nedeniyle biriken fazla suyun tahliyesi için açılan kapaklardan biri koptu, jandarma ve AFAD ekipleri nehir yatağındaki yerleşim yerlerinde sel ve su baskınlarına karşı tedbir almaya başladı. Alınan bilgiye göre, Dicle Barajı’nda son günlerde meydana gelen aşırı yağış nedeniyle biriken fazla suyun tahliyesi amacıyla 3 dolu savağı kapağı tedbir amaçlı açıldı. Bir süre sonra suyun aşırı tazyikinden dolayı kapaklardan biri koparak, akıntıya kapıldı. Dicle Nehri yatağında su seviyesinin yükselmesi üzerine 2 kapak kapatıldı. İlçeye bağlı, Selman, Yatır, Kaya, Balaban, Akalan ve Tepecik mahallelerinde muhtarlar ve vatandaşlar sel ve taşkınlara karşı uyarıldı. Jandarma ve AFAD ekipleri de Dicle nehri yatağındaki yerleşim yerlerinde tedbir almaya başladı. VALİLİK’TEN AÇIKLAMA Dicle Nehri üzerinde sulama, içme suyu ve enerji amaçlı inşa edilen ve 2000 yılından beri işletmede olan Dicle Barajında son günlerde aralıksız ve mevsim normallerinin üzerinde yağan yağışlar nedeniyle rezervuarda su seviyesi hızla yükselmiştir. Seviye yükselmesini kontrol altına almak gayesiyle üç adet olan Baraj dolusavak kapaklarından bir adetinin açılması çalışması esnasında 13.12.2018 tarihinde saat 18:30 sularında radyal kapak kazaen yerinden kopmuştur. Bunun neticesinde barajdan yaklaşık 1600 m3/sn su, bu kapaktan doğal Nehir yatağına doğru boşalmaktadır. Bu durum Dicle nehri yatağında mevcut seviyenin üzerinde üç veya dört metre…